Τμώντας τη μνήμη και τους αγώνες των νεκρών εργατών που έχασαν τη ζωή τους τις τραγικές εκείνες ημέρες του τριημέρου 9/10/11 Μαΐου του 1936 και που συγκλόνισαν τη Θεσσαλονίκη με τις απεργίες των καπνεργατών και στη συνέχεια του συνόλου των εργαζομένων της πόλης, η Διοίκηση και τα Σωματεία της Δύναμης του Εργατοϋπαλληλικού Κέντρου Θεσσαλονίκης, τηρώντας αυστηρά και με συνέπεια όλα τα μέτρα προστασίας από τον COVID-19, προχώρησαν στην κατάθεση στεφάνων τστο μνημείο του Εργάτη.

Ομιλία Ταμία ΕΚΘ Αθανάσιος Ζάχος

Ο Μάης της Θεσσαλονίκης ήταν λαϊκή εξέγερση, της οποίας αφορμή θεωρείται η απεργία των καπνεργατών με τη συμπαράσταση και την καθολική συμμετοχή όλων των εργατικών κλάδων της πόλης. Στην πραγματικότητα, όμως, τα αίτια της εξέγερσης έχουν σχέση με τις άθλιες εργασιακές και οικονομικές συνθήκες των εργαζομένων, όλων σχεδόν των κλάδων, και την αυταρχική συμπεριφορά της αστυνομίας και του κράτους απέναντι στα χρόνια εργατικά αιτήματα.

Τα γεγονότα της Θεσσαλονίκης την Πρωτομαγιά του 1936, θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν ως το «ελληνικό Σικάγο». Η διεθνής ύφεση του 1929 είχε προκαλέσει σημαντική πτώση στις εξαγωγές του καπνού και της σταφίδας. Η πτώχευση του 1932 είχε επιδεινώσει την κατάσταση και από τις αρχές του 1936, ξεσπούν απεργιακές κινητοποιήσεις στη Θεσσαλονίκη και στη συνέχεια σε όλη την Ελλάδα.

Ειδικότερα, στη Βόρεια Ελλάδα η αλλαγή στον τρόπο παραγωγής του καπνού είχε επιφέρει μεγάλη ανεργία στον κλάδο. Παράλληλα, ο μεγάλος αριθμός των προσφύγων που αναζητούσαν εργασία είχε μειώσει τις αμοιβές των καπνεργατών, τουλάχιστον κατά 50%, ενώ η συλλογική σύμβαση του κλάδου δεν είχε ανανεωθεί από το 1924.

Στις 29 Απριλίου ο κλάδος ξεκίνησε γενική απεργία. Τα βασικά αιτήματα ήταν η αναπροσαρμογή του ημερομισθίου

Από την 1η και έως τις 8 Μαΐου, οι απεργίες και οι κινητοποιήσεις επεκτείνονται και σε άλλες πόλεις με συμμετοχή και άλλων κλάδων.

Στις 9 Μαΐου ξεκινά γενική απεργία στη Θεσσαλονίκη, στην οποία συμμετέχουν και άλλοι κλάδοι σε ένδειξη συμπαράστασης στους καπνεργάτες. Οργανώνονται συλλαλητήρια και πορείες, ενώ η Χωροφυλακή προσπαθεί να εμποδίσει τους διαδηλωτές να κατευθυνθούν προς το Διοικητήριο.

Τα επεισόδια ξεκίνησαν από τη συμβολή των οδών Βενιζέλου και Εγνατίας, όπου το συνδικάτο των αυτοκινητιστών είχε στήσει οδόφραγμα και η χωροφυλακή απάντησε με πυροβολισμούς. Σκοτώθηκε ο Τάσος Τούσης. Ο νεκρός μεταφέρεται πάνω σε μια πόρτα από διαδηλωτές που κατευθύνονται προς το Διοικητήριο και οι ταραχές γενικεύονται.

Ο απολογισμός είναι 12 νεκροί και πάνω από 300 τραυματίες. Την επομένη, οι κηδείες των θυμάτων μετατρέπονται σε μαζικές εκδηλώσεις 200.000 διαδηλωτών. Στις 11 Μαΐου κηρύσσονται απεργίες διαμαρτυρίας σε πολλές πόλεις της χώρας και στις 13 Μαΐου πανελλαδική απεργία. Η αναταραχή τερματίζεται την επομένη, με σημαντικές υποχωρήσεις από την πλευρά των καπνεμπόρων, ενώ το κράτος υπόσχεται να χορηγήσει συντάξεις στις οικογένειες των θυμάτων.

Συγκεντρωτικά στοιχεία για τον Μάιο του ’36: 1.492 συλλήψεις, 160 φυλακίσεις, 34 εκτοπίσεις (εξορίες), 761 παραπομπές σε δίκη. Καταδικάστηκαν 283, βασανίστηκαν 438, τραυματίστηκαν από την αστυνομία 511, σκοτώθηκαν 12. Έγιναν 585 κατασχέσεις εντύπων και 135 βίαιες διαλύσεις συγκεντρώσεων.

Τιμή και Δόξα για τους αγωνιστές του Μάη του ’36